گرفتگی و انسداد بینی یکی از مشکلاتی رایج در برخی افراد است که به واسطه انحراف بینی یا پولیپ بینی ایجاد می شود. علاوه بر موارد ذکر شده، از دیگر دلایل اصلی انسداد بینی و اختلال تنفسی می توان به بزرگ شدن شاخک های بینی اشاره کرد. شاخک های بینی یا توربین بینی به برجستگی های استخوانی دیواره بینی اطلاق می شوند که با لایه ای از مخاط پوشیده شده اند. اما سوال اینجاست که وظیفه شاخک بینی چیست؟ آیا عمل جراحی به درمان بزرگی شاخک بینی و انسداد آن کمک می کند؟ به منظور آشنایی بیشتر با جراحی شاخک بینی تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
شاخک بینی چیست؟
به طور کلی، به برجستگی های استخوانی دیواره بینی که با لایه ای از مخاط پوشیده شده است، شاخک های بینی (Nasal turbinates) یا توربین بینی گفته می شود. هر بینی دارای دو سوراخ است که هر حفره داری سه شاخک یا همان برجستگی های استخوانی با پوشش مخاطی است. شاخک ها باتوجه به موقعیت قرارگیری به شاخک فوقانی (بالا)، شاخک میانی (وسط) و شاخک تحتانی (پایین) تقسیم بندی می شوند.
شاخک های بینی چه وظایفی دارند؟
از اصلی ترین وظیفه شاخک ها بینی می توان به افزایش سطح مخاط بینی اشاره کرد که باعث گرم و مرطوب شدن محیط بینی می شود. در واقع، قبل از اینکه هوا از طریق هر حفره بینی وارد شش ها شوند، توسط شاخک های هر حفره بینی گرم شده و در نهایت به شش ها و ریه ها می رود. علاوه بر این، وظیفه دیگر برجستگی های دیواره بینی یا شاخک ها، تصفیه و تمیز کردن هوا است. جالب است بدانید که هر شاخک دارای میلیون ها مژک است از ورود آلودگی ها، عفونت ها و مواد حساسیت زا به داخل بینی و شش ها جلوگیری می کند.
بزرگی شاخک بینی چیست و چگونه ایجاد می شود؟
همان طور که اشاره شد، شاخک های بینی وظیفه گرم کردن و تصفیه هوا را برعهده دارند، اما گاهی این برجستگی های استخوانی ممکن است دچار التهاب و بزرگی شوند. اگر شاخک های تحتانی بیش از اندازه بزرگ شوند باعث انسداد راه هوایی می شوند که اغلب با جراحی شاخک بینی قابل درمان است. بزرگی شاخک اغلب به دلیل آلرژی و حساسیت در افراد ایجاد می شود، اما بیماری های دیگری مانند سرماخوردگی، پولیپ بینی و انحراف تیغه بینی خطر بزرگی شاخک و انسداد بینی را افزایش می دهد.
بیشتر بخوانید: هزینه جراحی بینی 1402
التهاب و بزرگی شاخک بینی چه علائمی دارد؟
افرادی که دچار بزرگی در برجستگی های دیواره بینی یا شاخک ها می شوند، اغلب از گرفتگی بینی و مشکلات تنفسی رنج می برند. به طورکلی، مهمترین علائمی که در افراد مبتلا به بزرگی شاخک دیده می شود، عبارتند از:
- گرفتگی و انسداد بینی
- خونریزی در بینی (خون دماغ)
- سردرد
- عفونت های سینوسی
- اختلالات خواب مانند خروپف و آپنه انسدادی خواب
توجه داشته باشید که اکثر افراد تمام نشانه های ذکر شده را نداشته، اما اغلب از انسداد بینی و مشکلاتی در خواب مانند خروپف شکایت دارند. در اغلب موارد پس از معاینات پزشک و تشخیص بزرگی برجستگی های دیواره بینی، مصرف دارو یا عمل جراحی شاخک بینی توصیه می شود.
راه های درمان بزرگی شاخک های بینی
به طورکلی، پس از تشخیص پزشک و علت بزرگی برجستگی های دیواره بینی دو روش درمان دارویی و جراحی توصیه می شود. البته در برخی موارد پزشک مصرف دارو و انجام جراحی را به بیمار پیشنهاد می کند.
درمان دارویی بزرگی شاخک های بینی
معمولا در افرادی که بزرگی شاخک بینی و انسداد آن بسیار خفیف و جزئی است، مصرف داروهای داروهای ضد احتقان بینی تجویز می شود. از مهمترین داروهایی که به بیمار برای کاهش تورم و بزرگی شاخک توصیه می شود، می توان به آنتی هیستامین ها و داروهای استروئیدی اشاره کرد.
عمل جراحی شاخک های بینی
درمان با عمل شاخک بینی در مواقعی که درمان دارویی موثر نبوده و یا بزرگی شاخک بیش از حد است، انجام می شود. عمل بزرگی شاخک توسط متخصص گوش، حلق و بینی با هدف کوچک کردن شاخک و باز شدن راه های تنفسی بینی انجام می شود. لازم به ذکر است که تورم و بزرگی شاخک ها در افراد مختلف متفاوت بوده و حتی ممکن است بزرگی شاخک های میانی و تحتانی، راه خروج سینوس ها را مسدود کنند. به هر حال، این عمل برای رفع انسداد و گرفتگی بینی انجام می شود.
لازم به ذکر است که گاهی بزرگی شاخک ها به دلیل انحراف تیغه بینی است که در این شرایط، جراح با عمل انحراف بینی به بهبود علمکرد بینی کمک می کند. بهتر است بدانید که عمل کاهشی شاخک بینی اغلب به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش های درمانی مانند سپتوپلاستی ( اصلاح انحراف تیغه بینی) یا رینوپلاستی (برای تغییر شکل بینی یا اصلاح مشکلات تنفسی) انجام شود.
عوارض جراحی شاخک بینی
اگرچه درمان بزرگی شاخک بینی به کمک جراحی می تواند مشکلات تنفسی و انسداد بینی را بهبود ببخشد، اما به ندرت با عوارضی همراه است. از شایع ترین عوارض جراحی شاخک های بینی می توان به خشکی بینی اشاره کرد که برداشتن بیش از حد مژک از روی شاخک به وجود می آید. توجه داشته باشید که اگر این جراحی زیر نظر جراح متبحر انجام شود، هیچ مشکل یا عوارضی از جمله خشکی بینی رخ نخواهد داد. علاوه بر این، ممکن است در جراحی کوچک کردن شاخک بینی به ندرت عوارضی مانند خونریزی بینی، عفونت و سندرم بینی خالی (یک بیماری بسیار نادر که در آن شما نمی توانید هوایی را که از طریق مجرای بینی شما حرکت می کند احساس کنید) ایجاد شود.
هزینه جراحی شاخک بینی
هزینه عمل شاخک بینی همانند سایر جراحی های بینی به فاکتورهای متعددی از جمله وضعیت بیمار، علت و علائم بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال بزرگی شاخک ممکن است به دلیل انحراف تیغه بینی باشد، لذا هزینه این جراحی بیشتر از عمل شاخک بینی به تنهایی است. همچنین، دستمزد پزشک، نوع بیمارستان و آزمایشات قبل از عمل نقش اصلی در تعیین هزینه های این جراحی خواهد داشت. لازم به ذکر است که هزینه اغلب عمل های درمانی بینی تحت پوشش بیمه قرار می گیرند، با این حال نوع بیمه تحت پوشش در هزینه نهایی اثرگذار است.
توصیه پایانی
هر حفره بینی دارای سه شاخک فوقانی، میانی و تحتانی هستند که وظیفه گرم کردن و تصفیه هوای ورودی به شش ها را دارند. این شاخک ها ممکن است به دلایل مختلف از جمله سرماخوردگی، آلرژی، پولیپ یا انحراف تیغه بینی بزرگ شده و سبب انسداد بینی شود. در چنین شرایطی فرد علائمی مانند گرفتگی بینی، مشکلات تنفسی و اختلالات خواب را تجربه می کند. درمان های دارویی و جراحی شاخک بینی از جمله روش های کوچک کردن آن به شمار می رود. از آنجایی که کوچک کردن بیش از حد شاخک ها باعث خشکی بینی شود، بهتر است این عمل توسط یک جراح متبحر و با تجربه انجام شود.